Veel organisaties willen verduurzamen of voelen in toenemende mate de druk om te verduurzamen. Maar het begrip ‘duurzaamheid’ concreet beetpakken en vertalen in acties, is lastig. “Het onderwerp is nog zo nieuw, zoveel-mensen-zoveel-meningen, het runnen van de bestaande business is al complex genoeg en dan dit ook nog erbij”. We kennen deze verzuchtingen van ondernemers of bestuurders (m/v) bij non-profit organisaties.
En inderdaad: hoe kan een organisatie of de bestuurder bijdragen aan duurzame ontwikkeling (‘to meet the needs of the present generation without compromising the needs of generations to come’) - de bekende definitie van duurzaamheid uit het Brundtland rapport (1987)? Als er een ‘silver bullet’ zou zijn of een makkelijk antwoord, was dat zeker al lang gegeven!
De realiteit is dat verduurzamen inderdaad een transformatieproces is en dat alles niet vanzelf goed komt. De top van de organisatie zal zich moeten committeren aan deze transformatie.
Dubbele materialiteit en stakeholders
De brede steun die het onderwerp duurzaamheid nu krijgt, bijvoorbeeld door de EU Green Deal, geeft organisaties wel een forse duw in de rug om serieus vooruit te bewegen. De toenemende eisen tot rapportage, bijvoorbeeld via de CSRD-vereisten, leiden er toe dat organisaties meer in de spotlight komen. Ze voelen zich geroepen of gedwongen om hun commitment aan het oplossen van maatschappelijke problemen duidelijk te maken.
Twee elementen zijn cruciaal om voortgang te boeken:
- de dubbele materialiteitsbeoordeling; en
- het begrijpen van de belangen van stakeholders. En deze elementen komen beide terug in de CSRD-standaarden.
Bedrijven zullen vanuit dubbele materialiteitsbeoordeling nu zowel impactmaterialiteit als financiële materialiteit moeten wegen. Impact materialiteit gaat over de zogenaamde inside-out impact van een bedrijf. Dus de organisatie bekijkt op de lange, middellange en korte termijn zowel de positieve als negatieve effecten, voortkomend uit de activiteiten van deze organisatie, op mens, planeet en samenleving. In economische termen worden deze effecten externaliteiten genoemd. Er kunnen zich externe voordelen of externe kosten voordoen.
Schade voor stakeholders
Naast de waarde die uw organisatie creëert voor alom bekende stakeholders van een organisatie (bijvoorbeeld waarde voor klanten vanwege mooie producten, salaris voor de werknemers, dividend voor de aandeelhouders), legt denken vanuit duurzame ontwikkeling met deze inside-out impact analyse ook een vergrootglas op de externe kosten van een organisatie. Minder bekende en/of minder gehoorde stakeholders laten zich in toenemende mate horen over deze kosten. Dit omdat zij vooral degenen zijn die de last van deze bijkomende, externe kosten dragen. Denk aan omwonenden van een vervuilende fabriek, werknemers buiten de directe eigen bedrijfsschil, NGO’s die opkomen voor de rechten van minderbedeelden, de natuur of dieren. Kortom: betrokkenen bij uw organisatie die niet alleen de fijn smakende vruchten van uw werk plukken. Zij vragen u: hoe reduceert of voorkomt u deze negatieve kosten voor ons. “Maak van uw troep niet ons probleem!” Uw (private) winst mag niet onze (maatschappelijke) schadepost zijn.
Tevreden en zeer kritische stakeholders helpen u om waarden te creëren
Alle stakeholders betrekken bij de vorming van uw strategie: dat is echt nieuw. Dus ook die, traditioneel, minder bekende stakeholders. De stakeholders die u soms liever even negeert. De stakeholders zoals de actievoerders voor het milieu die luidruchtig aanwezig waren in de AVA’s van Ahold Delhaize, ING en Shell. Met deze stakeholders open en constructief in gesprek gaan, is niet iets waar organisaties veel ervaring mee hebben. Deze stakeholders uitnodigen voelt mogelijk als kwetsbaar en omslachtig. En in hoeverre hebben deze partijen een legitieme zeggenschap? Dat is echter een reactie vanuit het defensief.
Veel interessanter is het om de inzichten en ook de wensen van deze stakeholders een plek te geven en te laten bijdragen aan uw inzichten tot de lange termijn waarde creatie van uw oganisatie. Dit begint met het aangaan van de dialoog. Stakeholder interactie is zo ook een onderdeel van de CSRD. En een dialoog hebben, betekent niet automatisch het inwilligen van alle eisen van stakeholders. Het bestuur is immers verantwoordelijk voor het uiteindelijk te voeren beleid en maakt de keuzes rondom de organisatiestrategie. De dialoog aangaan betekent wel dat uw organisatie scherper zicht heeft op haar waardencreatie ten behoeve van de verschillende stakeholders rondom uw organisatie. Stakeholders (de u gewillige en de zeer kritische) helpen u om scherpere keuzes te maken rondom waardencreatie en uw toekomstige relevantie.
Hoe duurzaam is uw organisatie?
De Sustainability Readiness Tool van BDO is speciaal ontworpen om de activiteiten van uw organisatie op het gebied van duurzaamheid in kaart te brengen. De tool biedt een volwassenheidsbeoordeling via het ESG-raamwerk en geeft u feedback over waar de organisatie staat.
Ook uw omgang met stakeholders is een belangrijk element in de score. In het rapport met uw score staan ook diverse ‘best practices’ voor uw interactie met stakeholders.