Duurzaamheid in de zorg vraagt om financiële daadkracht
Duurzaamheid in de zorg vraagt om financiële daadkracht
De zorgsector staat voor een fundamentele transitie. De urgentie om te verduurzamen groeit, aangewakkerd door maatschappelijke verwachtingen en de ambitieuze doelen van de Green Deal Duurzame Zorg 3.0. Zoals: 55 procent CO₂-reductie in 2030, circulair werken, minder medicijnverspilling en een gezonde leefomgeving. Maar hoe breng je deze ambities in de praktijk, zeker nu de financiële ruimte onder druk staat?
Uit de nieuwste BDO Benchmark Ziekenhuizen & UMC’s en de BDO Benchmark Ouderenzorg blijkt dat veel instellingen moeite hebben om duurzaamheidsdoelen om te zetten in concrete investeringen. Hoewel de financiële resultaten van 2024 uitzonderlijk goed zijn, blijft de ruimte voor duurzame investeringen beperkt.
Met het einde van Green Deal 3.0 in zicht is het tijd om vooruit te kijken. Hoe zorgen we dat duurzaamheid straks wél structureel wordt verankerd in de bedrijfsvoering van zorginstellingen? Beide benchmarks benadrukken dat samenwerking tussen zorgaanbieders, banken, zorgkantoren en gemeenten noodzakelijk is om duurzame ontwikkeling mogelijk te maken.
Een belangrijke oorzaak is dat investeringen in vastgoed achterblijven. Veel instellingen beperken zich tot het beheren en onderhouden van hun vastgoed, terwijl vernieuwing en verduurzaming uitblijven. Dit komt doordat veel zorginstellingen niet voldoen aan de financieringsnormen van banken, waardoor noodzakelijke investeringen moeilijk van de grond komen. Het gevolg is een vicieuze cirkel: zonder investeringen veroudert het vastgoed verder, blijven de energielasten hoog en wordt het steeds moeilijker om de stap naar duurzame zorg te zetten. Dit besef leeft ook bij banken, dat betekent ook dat er oplossingen mogelijk zijn waarop kan worden ingezet.
Beide benchmarks benadrukken dat investeren in technologie en procesinnovatie, zoals digitalisering en AI, essentieel is om de zorg minder arbeidsintensief te maken. Tegelijkertijd vraagt sociale duurzaamheid om modern werkgeverschap: aandacht voor vitaliteit, loopbaanontwikkeling en een gezonde werkomgeving. Zo wordt personeelsbeleid niet alleen een kostenpost, maar een strategisch onderdeel van duurzame zorg.
Uit de nieuwste BDO Benchmark Ziekenhuizen & UMC’s en de BDO Benchmark Ouderenzorg blijkt dat veel instellingen moeite hebben om duurzaamheidsdoelen om te zetten in concrete investeringen. Hoewel de financiële resultaten van 2024 uitzonderlijk goed zijn, blijft de ruimte voor duurzame investeringen beperkt.
Met het einde van Green Deal 3.0 in zicht is het tijd om vooruit te kijken. Hoe zorgen we dat duurzaamheid straks wél structureel wordt verankerd in de bedrijfsvoering van zorginstellingen? Beide benchmarks benadrukken dat samenwerking tussen zorgaanbieders, banken, zorgkantoren en gemeenten noodzakelijk is om duurzame ontwikkeling mogelijk te maken.
Duurzaamheid begint bij inzicht
Vrijwel alle zorginstellingen erkennen het belang van duurzaamheid. Toch blijkt uit beide benchmarks dat slechts een klein deel van hen hier al over rapporteert met concrete, meetbare indicatoren. Zonder die meetbaarheid is het lastig om voortgang te monitoren, beleid bij te sturen of verantwoording af te leggen aan stakeholders. De Green Deal vraagt om transparantie, maar in de praktijk blijft duurzaamheid vaak beperkt tot algemene intenties in het jaarverslag. Nu maatschappelijke verantwoording steeds belangrijker wordt, is het waardevol om te laten zien welke stappen je zet en waar je als organisatie nog wilt groeien. Zo wordt duurzaamheid niet alleen zichtbaar, maar ook sturend in de keuzes die instellingen maken.Vastgoedtransitie als structurele uitdaging
De staat van het vastgoed vormt een van de grootste knelpunten én kansen voor verduurzaming in zowel ziekenhuizen als de ouderenzorg. Veel gebouwen zijn verouderd, slecht geïsoleerd en moeilijk aanpasbaar aan circulaire of energiezuinige standaarden. In de ouderenzorg sluit het bestaande aanbod bovendien steeds minder aan op de veranderende woon- en zorgbehoeften van ouderen; er zijn te weinig passende woonvormen tussen zelfstandig wonen en het verpleeghuis.Een belangrijke oorzaak is dat investeringen in vastgoed achterblijven. Veel instellingen beperken zich tot het beheren en onderhouden van hun vastgoed, terwijl vernieuwing en verduurzaming uitblijven. Dit komt doordat veel zorginstellingen niet voldoen aan de financieringsnormen van banken, waardoor noodzakelijke investeringen moeilijk van de grond komen. Het gevolg is een vicieuze cirkel: zonder investeringen veroudert het vastgoed verder, blijven de energielasten hoog en wordt het steeds moeilijker om de stap naar duurzame zorg te zetten. Dit besef leeft ook bij banken, dat betekent ook dat er oplossingen mogelijk zijn waarop kan worden ingezet.
Personeel als pijler van duurzame zorg
Naast fysieke verduurzaming vraagt ook de menselijke kant van zorg om aandacht. Waar verouderd vastgoed de fysieke infrastructuur onder druk zet, vormt personeel een minstens zo structurele uitdaging. In zowel ziekenhuizen als ouderenzorg nemen personeelskosten een groot deel van de exploitatie in beslag, terwijl het tekort aan zorgprofessionals structureel is. In de ouderenzorg komt daar de dringende opdracht bij om het gebruik van inleenkrachten fors af te bouwen.Beide benchmarks benadrukken dat investeren in technologie en procesinnovatie, zoals digitalisering en AI, essentieel is om de zorg minder arbeidsintensief te maken. Tegelijkertijd vraagt sociale duurzaamheid om modern werkgeverschap: aandacht voor vitaliteit, loopbaanontwikkeling en een gezonde werkomgeving. Zo wordt personeelsbeleid niet alleen een kostenpost, maar een strategisch onderdeel van duurzame zorg.
