BDO-Benchmark Ziekenhuizen/UMC’s 2025
BDO-Benchmark Ziekenhuizen/UMC’s 2025
Eindhoven, 7 oktober 2025 – Er zijn op korte termijn daadkrachtige keuzes nodig om de benodigde transformatie van de zorgsector te realiseren. De zorgen over de financiële resultaten van algemene ziekenhuizen en universitaire medische centra (UMC’s) blijven op basis van de cijfers over 2024 bestaan. Tegelijkertijd bedreigen politieke instabiliteit en trage besluitvorming de uitvoering van het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA). De noodzaak voor ziekenhuizen om samen met overheid, financiers, zorgaanbieders, brancheorganisaties en professionals tot duurzame oplossingen te komen, wordt dan ook steeds urgenter.
Dat blijkt uit de Benchmark Ziekenhuizen/UMC’s 2025 van BDO Accountants & Adviseurs. Hierin onderzoekt BDO jaarlijks de financiële gezondheid van algemene ziekenhuizen en UMC’s. Dit jaar zijn 59 algemene ziekenhuizen en 7 UMC’s onderzocht, op basis van de gedeponeerde jaarverslagen over 2024.
Toch zijn er ook minder positieve cijfers zichtbaar in deze sector. Zo namen de personele verplichtingen opnieuw fors toe, tot inmiddels een bedrag van € 15.400 per FTE. Ook de personeelsquote steeg: het aandeel van de personeelskosten in relatie tot de opbrengsten steeg van 60,4% in 2023 naar 61% in 2024. De investeringsachterstanden in vastgoed blijven ook een pijnpunt: 39 van de 59 ziekenhuizen hebben verouderd vastgoed, waarvan 30% zelfs niet voldoet aan de EBITDA-norm van banken, wat de toegang tot financiering bemoeilijkt. Het operationeel resultaat wat de bedrijfsvoering weerspiegelt, neemt slechts beperkt toe van 7,2% in 2023 naar 7,5% in 2024 en blijft structureel te laag.
Volgens Mike Tagage, voorzitter van de Branchegroep Zorg bij BDO, verdient het beeld van de financiële prestaties van algemene ziekenhuizen dan ook nuancering: “We zien dat ondanks de iets betere financiële prestaties er ‘onder de motorkap’ nog steeds sprake is van grote uitdagingen, met name door de investeringsachterstanden en de stijgende personeelskosten. Dat vraagt om verandering en is ook al enkele jaren duidelijk, alleen het moment dat die veranderingen écht moeten worden gerealiseerd, komt wel steeds dichterbij. De sector zal nu zelfs moeten versnellen.”
BDO ziet dat met de mindere resultaten van de UMC’s ook het toekomstperspectief van de zorgsector als geheel verder onder druk staat. Tagage: “UMC’s bieden niet alleen complexe zorg maar spelen bijvoorbeeld ook een cruciale rol in de opleiding van zorgprofessionals en verrichten innovatief wetenschappelijk onderzoek. Dat zijn allemaal belangrijke elementen in de broodnodige transformatie naar een toekomstbestendige zorgsector.”
1) Focus: maak strategische keuzes en voer een maatschappelijk debat
De zorgkosten staan steeds meer onder druk door stijgende personeelskosten. Door andere maatschappelijke prioriteiten, zoals uitgaven voor defensie, lijkt de druk op zorgbudgetten nog groter te worden. Heldere keuzes op ingewikkelde maatschappelijke thema’s zijn dan ook nodig. Welke zorg blijft in het verzekerde pakket? Hiervoor is een bredere maatschappelijke discussie nodig, met een belangrijke rol voor de politiek, maar waarbij het van belang is dat ook ziekenhuizen, zorgverzekeraars, gemeenten en zorgverleners hier actief aan deelnemen. Draagvlak creëren onder burgers en inzichtelijk maken wat gemaakte keuzes betekenen, zowel zorginhoudelijk als financieel, is onontbeerlijk.
2) Laat ziekenhuizen resultaat gebruiken voor nieuwe investeringen
Er is sprake van een investeringsdilemma; investeringen in bijvoorbeeld vastgoed, digitalisering of (medische)technologie zijn nodig, maar niet altijd mogelijk door te lage operationele resultaten. Door ziekenhuizen toe te staan de opbrengsten van duurzame resultaatverbeteringen te behouden, is dit aan te pakken. Nu ziet BDO de winst die ontstaat door besparingen, bijvoorbeeld een hogere arbeidsproductiviteit dankzij automatisering, nog te vaak verdampen bij contractonderhandelingen.
3) Systeempartners: werk regionaal samen en neem de regie
Door meer in te zetten op regionale samenwerking bij nieuwbouwinitiatieven, wordt voorkomen dat ziekenhuizen individueel investeren in vastgoed. Ook vergroot het de onderlinge samenwerking en kennisdeling en geeft een gezamenlijke, regionale aanpak meer lucht voor investeringen. Een breed draagvlak tussen alle systeempartners zorgt voor een acceptabel risiconiveau.
4) Investeer in digitalisering, data en artificial intelligence (AI)
Verdere digitalisering en de inzet van AI dragen bij aan het verbeteren van de productiviteit in de zorg en het verminderen van de personeelsdruk. Belangrijk is om ook te kijken hoe dit in de backoffice van ziekenhuizen kan worden toegepast. Nu wordt dit nog te vaak vergeten, terwijl er op het vlak van finance, HR en administratie juist aanzienlijke kansen liggen voor een betere efficiency en kostenreductie.
5) Modern werkgeverschap: maatwerk en toekomstig HR-beleid
De personeelskosten in de sector stijgen sneller dan de omzet, met name door cao-afspraken en levensfaseregelingen. Deze regelingen zijn vaak meer in trek bij medewerkers met een langjarig dienstverband. Door ook te kijken wat jongere medewerkers willen, bijvoorbeeld meer financiële middelen nu om een woning te kopen, voorkomen ziekenhuizen dat ze een soort ‘levensverzekeraar’ worden. Tegelijkertijd verhoogt het de aantrekkelijkheid van de sector op de arbeidsmarkt.
BDO benadrukt dat ondanks de grote uitdagingen voor ziekenhuizen, er wel degelijk oplossingen voorhanden zijn om de sector versneld toekomstbestendig te maken. Tagage: “We zien dat veel uitdagingen die er al een aantal jaar zijn, nog steeds spelen of groter zijn geworden. De urgentie voor een versnelling van de transformatie van de zorg is helder. De zorgkloof neemt toe. Regioplannen en transformatiegelden waren bedoeld om de basis te leggen, maar hebben geleid tot een ongelijk speelveld in het land. Deze ongelijkheid neemt nog verder toe nu recent duidelijk is geworden dat de beschikbare transformatiegelden vanuit het IZA zijn uitgeput. De vraag is of de doorbraakmiddelen vanuit het AZWA worden vrijgegeven en als dit zo is wie de regie neemt en hoe de gehele sector daar optimaal van profiteert. Dit alles vraagt om actie, om heldere keuzes maken en niet pas morgen, maar bij wijze van spreken liever vandaag.”
Sara Sprakel – Woordvoerder
Tel.: +31 6 42 12 23 63
E-mail: sara.sprakel@bdo.nl
Of:
Sterk Werk Communicatie
Jos van der Pluijm
Tel.: 06 59 84 00 24
E-mail: jos.van.der.pluijm@sterkwerk.nl
Download benchmark
Dat blijkt uit de Benchmark Ziekenhuizen/UMC’s 2025 van BDO Accountants & Adviseurs. Hierin onderzoekt BDO jaarlijks de financiële gezondheid van algemene ziekenhuizen en UMC’s. Dit jaar zijn 59 algemene ziekenhuizen en 7 UMC’s onderzocht, op basis van de gedeponeerde jaarverslagen over 2024.
Algemene ziekenhuizen: iets betere financiële prestaties
De algemene ziekenhuizen laten ten opzichte van 2023 een voorzichtig herstel zien. Het gemiddeld rapportcijfer voor deze ziekenhuizen steeg van een 5,4 naar een 6,1. De resultaatmarge stijgt weer (van 1,2% naar 1,9%), nadat dit in vorige jaren nog daalde. Lagere financiële lasten en het uitblijven van extra afschrijvingen waren hier vooral de oorzaak van. Ook hebben algemene ziekenhuizen minder verplichtingen bij banken: de financieringsleverage (berekend als Net Debt/EBITDA) daalde van 2,19 naar 1,64.Toch zijn er ook minder positieve cijfers zichtbaar in deze sector. Zo namen de personele verplichtingen opnieuw fors toe, tot inmiddels een bedrag van € 15.400 per FTE. Ook de personeelsquote steeg: het aandeel van de personeelskosten in relatie tot de opbrengsten steeg van 60,4% in 2023 naar 61% in 2024. De investeringsachterstanden in vastgoed blijven ook een pijnpunt: 39 van de 59 ziekenhuizen hebben verouderd vastgoed, waarvan 30% zelfs niet voldoet aan de EBITDA-norm van banken, wat de toegang tot financiering bemoeilijkt. Het operationeel resultaat wat de bedrijfsvoering weerspiegelt, neemt slechts beperkt toe van 7,2% in 2023 naar 7,5% in 2024 en blijft structureel te laag.
Volgens Mike Tagage, voorzitter van de Branchegroep Zorg bij BDO, verdient het beeld van de financiële prestaties van algemene ziekenhuizen dan ook nuancering: “We zien dat ondanks de iets betere financiële prestaties er ‘onder de motorkap’ nog steeds sprake is van grote uitdagingen, met name door de investeringsachterstanden en de stijgende personeelskosten. Dat vraagt om verandering en is ook al enkele jaren duidelijk, alleen het moment dat die veranderingen écht moeten worden gerealiseerd, komt wel steeds dichterbij. De sector zal nu zelfs moeten versnellen.”
UMC’s: verder dalende cijfers
Academische ziekenhuizen noteerden over 2024 een 6,5 als rapportcijfer, een daling ten opzichte van 2023 (7,0). Daarmee daalt dit cijfer voor het tweede jaar op rij. Voor het eerst sinds 2018 noteerden twee UMC’s zelfs een onvoldoende als gemiddeld cijfer. Het lagere rapportcijfer ten opzichte van een jaar eerder wordt met name veroorzaakt door een daling van het gemiddelde operationele resultaat (EBITDA-marge). Dit daalde met 1 procentpunt ten opzichte van 2023 naar 6,3%. Daarmee is een trendbreuk zichtbaar, sinds 2020 steeg de EBITDA-marge namelijk jaarlijks. De EBITDA-marges worden vooral onder druk gezet door de fors hogere personeelsquote bij UMC’s (58,8% naar 60,1%). De kosten voor personeel stegen met 8,3%, met name door cao-ontwikkelingen.BDO ziet dat met de mindere resultaten van de UMC’s ook het toekomstperspectief van de zorgsector als geheel verder onder druk staat. Tagage: “UMC’s bieden niet alleen complexe zorg maar spelen bijvoorbeeld ook een cruciale rol in de opleiding van zorgprofessionals en verrichten innovatief wetenschappelijk onderzoek. Dat zijn allemaal belangrijke elementen in de broodnodige transformatie naar een toekomstbestendige zorgsector.”
Oplossingsrichtingen voor versnelde transformatie zorgsector
Om de noodzakelijke versnelling van de zorgtransformatie te bereiken, zijn volgens BDO radicale keuzes op korte termijn nodig. In het rapport worden vijf oplossingsrichtingen aangedragen, die samenhangen met de belangrijkste knelpunten in de zorgsector.1) Focus: maak strategische keuzes en voer een maatschappelijk debat
De zorgkosten staan steeds meer onder druk door stijgende personeelskosten. Door andere maatschappelijke prioriteiten, zoals uitgaven voor defensie, lijkt de druk op zorgbudgetten nog groter te worden. Heldere keuzes op ingewikkelde maatschappelijke thema’s zijn dan ook nodig. Welke zorg blijft in het verzekerde pakket? Hiervoor is een bredere maatschappelijke discussie nodig, met een belangrijke rol voor de politiek, maar waarbij het van belang is dat ook ziekenhuizen, zorgverzekeraars, gemeenten en zorgverleners hier actief aan deelnemen. Draagvlak creëren onder burgers en inzichtelijk maken wat gemaakte keuzes betekenen, zowel zorginhoudelijk als financieel, is onontbeerlijk.
2) Laat ziekenhuizen resultaat gebruiken voor nieuwe investeringen
Er is sprake van een investeringsdilemma; investeringen in bijvoorbeeld vastgoed, digitalisering of (medische)technologie zijn nodig, maar niet altijd mogelijk door te lage operationele resultaten. Door ziekenhuizen toe te staan de opbrengsten van duurzame resultaatverbeteringen te behouden, is dit aan te pakken. Nu ziet BDO de winst die ontstaat door besparingen, bijvoorbeeld een hogere arbeidsproductiviteit dankzij automatisering, nog te vaak verdampen bij contractonderhandelingen.
3) Systeempartners: werk regionaal samen en neem de regie
Door meer in te zetten op regionale samenwerking bij nieuwbouwinitiatieven, wordt voorkomen dat ziekenhuizen individueel investeren in vastgoed. Ook vergroot het de onderlinge samenwerking en kennisdeling en geeft een gezamenlijke, regionale aanpak meer lucht voor investeringen. Een breed draagvlak tussen alle systeempartners zorgt voor een acceptabel risiconiveau.
4) Investeer in digitalisering, data en artificial intelligence (AI)
Verdere digitalisering en de inzet van AI dragen bij aan het verbeteren van de productiviteit in de zorg en het verminderen van de personeelsdruk. Belangrijk is om ook te kijken hoe dit in de backoffice van ziekenhuizen kan worden toegepast. Nu wordt dit nog te vaak vergeten, terwijl er op het vlak van finance, HR en administratie juist aanzienlijke kansen liggen voor een betere efficiency en kostenreductie.
5) Modern werkgeverschap: maatwerk en toekomstig HR-beleid
De personeelskosten in de sector stijgen sneller dan de omzet, met name door cao-afspraken en levensfaseregelingen. Deze regelingen zijn vaak meer in trek bij medewerkers met een langjarig dienstverband. Door ook te kijken wat jongere medewerkers willen, bijvoorbeeld meer financiële middelen nu om een woning te kopen, voorkomen ziekenhuizen dat ze een soort ‘levensverzekeraar’ worden. Tegelijkertijd verhoogt het de aantrekkelijkheid van de sector op de arbeidsmarkt.
BDO benadrukt dat ondanks de grote uitdagingen voor ziekenhuizen, er wel degelijk oplossingen voorhanden zijn om de sector versneld toekomstbestendig te maken. Tagage: “We zien dat veel uitdagingen die er al een aantal jaar zijn, nog steeds spelen of groter zijn geworden. De urgentie voor een versnelling van de transformatie van de zorg is helder. De zorgkloof neemt toe. Regioplannen en transformatiegelden waren bedoeld om de basis te leggen, maar hebben geleid tot een ongelijk speelveld in het land. Deze ongelijkheid neemt nog verder toe nu recent duidelijk is geworden dat de beschikbare transformatiegelden vanuit het IZA zijn uitgeput. De vraag is of de doorbraakmiddelen vanuit het AZWA worden vrijgegeven en als dit zo is wie de regie neemt en hoe de gehele sector daar optimaal van profiteert. Dit alles vraagt om actie, om heldere keuzes maken en niet pas morgen, maar bij wijze van spreken liever vandaag.”
Meer informatie? Neem contact op met:
BDO Accountants & AdviseursSara Sprakel – Woordvoerder
Tel.: +31 6 42 12 23 63
E-mail: sara.sprakel@bdo.nl
Of:
Sterk Werk Communicatie
Jos van der Pluijm
Tel.: 06 59 84 00 24
E-mail: jos.van.der.pluijm@sterkwerk.nl
Download benchmark