De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) heeft recent een aantal onderwerpen uitgewerkt om tot een meer gerichte en risicogebaseerde aanpak van witwassen te komen. Dat is een gevolg van een serie rondetafelgesprekken, waarbij naast de banken, De Nederlandsche Bank (DNB), De Autoriteit Financiële Markten (AFM) en het ministerie van Financiën aansloten.
Om tot een meer risicogebaseerde benadering te komen wordt van banken een betere risico-identificatie van hun klanten verwacht. Beperkter onderzoek in het geval van lage risico’s biedt ruimte om meer aandacht en capaciteit te richten op hogere risico’s. Een dergelijke aanpak vermindert de ongewenste neveneffecten van de poortwachtersrol van banken en andere financiële ondernemingen. Denk hierbij aan het onnodig weigeren of zelfs uitsluiten (de-risking) van specifieke klantgroepen van het betalingsverkeer. Doel is dat bonafide klanten eenvoudiger een rekening kunnen openen terwijl het criminelen moeilijker wordt gemaakt, aldus de NVB.
Een handreiking aan banken voor meer risicogebaseerd klantonderzoek
De NVB heeft op 31 mei 2023 een handreiking gepubliceerd aan banken voor meer risicogericht onderzoek in de vorm van een vijftal standaarden:
∙ NVB Standaard - UBO identification and verification
∙ NVB Standaard - Pseudo UBO
∙ NVB Standaard - EDD measures for EC high risk third countries
∙ NVB Standaard - Expected Transaction Profile (ETP)
∙ NVB Standaard - Client data actualisation
De standaarden hebben bijvoorbeeld tot gevolg dat voortaan niet iedere uitgave van (Nederlandse) personen in een hoogrisicoland tot vragen leiden. Hoogrisicolanden zijn bijvoorbeeld ook vakantielanden zoals de Bahama’s, Jamaica en Mauritius. Als de uitgaven binnen een normaal patroon van een toerist vallen, zal dat volgens de nieuwe NVB-standaarden niet meer leiden tot indringende vragen of verscherpte maatregelen.
Ook de identificatie en verificatie van de UBO zal makkelijker gaan en minder klantimpact hebben. Volgens de nieuwe NVB-standaard kan een bank bij een laagrisicoscenario gegevens uit het UBO-register gebruiken en is alleen bevestiging van de klant nodig. Bij zakelijk klanten is het niet langer meer nodig om ook nog een UBO-verklaring aan te leveren. Banken blijven wel verantwoordelijkheid voor het zelfstandig vaststellen van de UBO bij hoogrisicoklanten.
Sector Standaarden
De komende tijd zal de NVB nog twaalf standaarden publiceren. Hierbij zal de aandacht uitgaan naar ondernemers uit hoogrisicosectoren die vaak hinder ondervinden bij het doen van hun (dagelijkse) bankzaken. Daarom zal het Ministerie van Financiën samen met DNB en betrokken brancheorganisaties werken aan Sector Standaarden. Het doel hiervan is om voor deze sectoren inzichtelijk te krijgen waar de risico’s zich bevinden, zodat banken hun klantonderzoek daar gerichter op kunnen aansluiten.
De verwachting is dat de NVB in de komende maanden de nieuwe Standaarden zal publiceren voor non-profitorganisaties, sekswerkers en cryptobedrijven. Daarna zullen naar verwachting de standaarden volgen voor onder andere betaalinstellingen, de detailhandel, automotive-bedrijven en coffeeshops.
Wat kunnen wij voor u betekenen?
In beginsel is de samenwerking tussen DNB en de NVB een positieve ontwikkeling, maar een kritische noot hierbij is dat de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) altijd al risicogebaseerd is geweest. De wettelijke basis van de Wwft verandert dan ook niet door dit besluit.
Onze ervaring leert juist dat het concreet invulling geven aan de Wwft en het vaststellen van een risicogebaseerde aanpak in de praktijk als zeer lastig wordt ervaren. Denk bijvoorbeeld aan een goede risicoanalyse of de klantcategorisatie.
Deze nieuwe (sector)standaarden bieden u de kans om op een adequate wijze invulling te geven aan een risicogebaseerde aanpak, zodat de klantimpact wordt verkleind, mogelijk ongewenste de-risking-effecten worden beperkt en integriteitsrisico’s binnen uw organisatie effectief beheerst worden.
Daarnaast zorgt deze ontwikkeling er wellicht voor dat u uw risk appetite moet heroverwegen. Wanneer vormt iets nu wel of niet een witwasrisico? Hoe kan dat worden verwerkt in het huidige beleid? Wat moet er worden gewijzigd in de analyseprocessen, zodat geen overbodig onderzoek meer wordt verricht?
Ons team van specialisten heeft jarenlange ervaring met de (advisering over) implementatie van de Wwft. Wij ondersteunen u graag bij het herzien van uw beleid, procedures en processen ten aanzien van het Wwft-klantonderzoek. Ook dienen wij graag als sparringpartner als u van gedachten wilt wisselen over de herijking van uw Wwft-klantonderzoek.
Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem dan voor een geheel vrijblijvend gesprek contact op met onze specialisten.