Nieuw ANBI-besluit: algemeen nut investeringen (impact investments)

Op 2 april 2024 heeft de Staatssecretaris van Financiën een besluit gepubliceerd omtrent impact-investeringen door algemeen nut beogende instellingen (ANBI’s). Dit besluit bevat voorwaarden waaraan een investering moet voldoen om als een 'algemeen nut investering' te worden beschouwd en binnen het bestedingscriterium te blijven; een criterium dat ANBI's moeten naleven om hun status te behouden. Als een stichting namelijk niet meer voldoet aan de voorwaarden, kan de Belastingdienst (zelfs met terugwerkende kracht) de ANBI-status intrekken. Dit heeft tot gevolg dat de ten onrechte niet geheven schenk- en erfbelasting alsnog bij de stichting teruggevorderd zal worden.

Het bestedingscriterium vereist dat ANBI's minstens 90% van hun inkomsten besteden aan algemeen nuttige doelen en niet meer vermogen aanhouden dan nodig is voor hun continuïteit.

Onder ‘investering’ wordt verstaan het beschikbaar stellen van geld en/of goederen, al dan niet tegen verkrijging van aandelen of winstbewijzen, waarvan de waarde zichtbaar blijft als activapost bij de investerende ANBI. Hieronder valt tevens het verstrekken van leningen. 

Voorwaarden

De voorwaarden waaraan een algemeen nut investering moet voldoen, zijn als volgt:
  1. Het primaire doel van de investering is het rechtstreeks verwezenlijken of bevorderen van de algemeen nuttige doelen van de ANBI, zoals opgenomen in haar statuten;
  2. De investering is geen zakelijke activiteit met als primair doel om een voordeel te behalen. Met de activiteit mag wel voordeel worden behaald, maar dit mag niet het primaire doel zijn. Indien de investering op enig moment (ook) interessant wordt voor andere (commerciële) partijen, dan kan dit een aanwijzing zijn dat de investering niet langer primair gericht is op het realiseren van de algemeen nuttige doelstelling van de ANBI. 
  3. Het bedrag van de investering wordt door de ontvanger van de investering (nagenoeg) geheel aangewend in het kader van het algemeen nuttige doel van de investerende ANBI;
  4. Bestuurders van de ANBI of aan de bestuurder gelieerde personen zijn op geen enkele wijze betrokken als oprichter, bestuurder, aandeelhouder, andere kapitaalverschaffer of werknemer bij de organisatie waarin wordt geïnvesteerd; 
  5. De ANBI neemt de investering herkenbaar op als algemeen nut investering in haar financiële administratie en beleidsplan.

Voldoet een investering van de ANBI niet aan genoemde voorwaarden, dan moet dit binnen zes maanden na de publicatie van dit besluit, zijnde vóór 2 oktober 2024, worden gemeld aan de inspecteur. De inspecteur kan een redelijke termijn bieden om de investering aan te passen of het vermogen in lijn te brengen met het bestedingscriterium. Voor investeringen die niet aan de voorwaarden voldoen, moet worden beoordeeld of het vermogen redelijkerwijs nodig is voor de continuïteit van de voorziene werkzaamheden ten behoeve van de doelstelling. 

Vennootschapsbelastingplicht

Regelmatig krijgen wij vragen omtrent de vennootschapsbelastingplicht van ANBI’s. Net zoals bij reguliere stichtingen het geval is, zijn ANBI’s slechts vpb-plichtig indien en voor zover zij een onderneming drijven. Of sprake is van een onderneming is met name afhankelijk van de resultaten die per activiteit worden behaald. 

Impact-investeringen zouden gevolgen kunnen hebben voor de vpb-plicht van ANBI’s. Investeringen in aandelen of het verstrekken van leningen leidt in het algemeen niet tot vpb-plicht als sprake is van een 
passieve rol van de desbetreffende ANBI. Dit kan veranderen wanneer de ANBI actief betrokken raakt bij de organisatie waarin wordt geïnvesteerd. Het is dus van belang voorafgaand aan de investering eventuele (fiscale) risico’s helder te krijgen.

Heeft u vragen over de vpb-positie van uw organisatie of over de voorwaarden van het beleidsbesluit? Neem dan contact op met één van onze Publieke Sector-specialisten.