Accountant en fraude? Vergeet de rol van de advocaat niet
Accountant en fraude? Vergeet de rol van de advocaat niet
Niemand zit te wachten op fraude of corruptie in zijn of haar organisatie. Helaas zijn fraude en corruptie niet voorspelbaar. Het overkomt organisaties op momenten en in vormen die niet werden verwacht. En dan?
Sommige fraudegevallen zijn niet alleen een individu, maar ook de organisatie zelf aan te rekenen. Denk bijvoorbeeld aan valsheid met een jaarrekening of een bewust te lage belastingaangifte, het omkopen van een ambtenaar voor een vergunning of een inkoper van een klant die privé meeprofiteert van een transactie door omkoping. Denk ook aan (het verhullen van) de handel met sanctielanden. In dergelijke gevallen kan sprake zijn van strafbaarheid van de organisatie en/of van de hoogste leiding. Goed om dan een advocaat in de arm te nemen die weet hoe dit te begeleiden is. Helaas menen veel organisaties dat ze zo’n situatie zelf wel kunnen oplossen, dat de huis-advocaat het er wel ‘bij kan doen’ of meent de accountant het ook wel zelf af te kunnen.
Velen menen dat het met die evaluatie van de accountant wel klaar is. Misschien nog een onderzoekje, maar dan is het mooi geweest. Maar let op: de controlerend accountant dient de evaluatie uit te voeren in het licht van diens controle van de jaarrekening. Dat heeft een ander kader dan een gespecialiseerd, forensisch (accountants)onderzoek. Bij gebrek aan een wettelijk verschoningsrecht van de accountant: zijn de goed gedocumenteerde werkzaamheden in het kader van de genoemde evaluatie niet koren op de molen van het openbaar ministerie?
Om te voorkomen dat de gecontroleerde organisatie zich in de eigen voet schiet, doet de leiding van organisaties er goed aan, in het geval dat de accountant zich tot hen wendt met het bericht dat sprake is van een mogelijke aanwijzing voor fraude, per omgaande een advocaat in de arm te nemen. Kies dan bij voorkeur een advocaat die van de hoed en de rand weet wat betreft economisch strafrecht. Natuurlijk zal er een evaluatie moeten plaatsvinden van hetgeen is geschied en de oorzaak daarvan, maar dan wel met de juiste juridische bijstand, om te voorkomen dat de organisatie in een dergelijke situatie meteen met nul-een achterstand begint als de FIOD binnenwandelt. Niemand hoeft immers mee te werken aan zijn of haar eigen veroordeling.
Lees meer
Incident of symptoom?
Fraude, zoals verduistering door een werknemer zal wellicht tot aanpak van die medewerker leiden, maar moet in ieder geval leiden tot een goede analyse van waarom het nou juist deze organisatie is overkomen. Een dergelijke fraude is de organisatie meestal niet aan te rekenen, wordt vaak als incident gezien, maar kan ook een symptoom zijn van iets groters. Het dichtzetten van de gelegenheid kan dan helpen, maar vaak zijn er andere oorzaken zoals slecht voorbeeldgedrag of een cultuur die niet tot het goede aanzet. Vaak blijkt dat het niet alleen de appel was waar iets mee misging, maar blijkt de schaal waar die appel op ligt de oorzaak van het foute handelen.Sommige fraudegevallen zijn niet alleen een individu, maar ook de organisatie zelf aan te rekenen. Denk bijvoorbeeld aan valsheid met een jaarrekening of een bewust te lage belastingaangifte, het omkopen van een ambtenaar voor een vergunning of een inkoper van een klant die privé meeprofiteert van een transactie door omkoping. Denk ook aan (het verhullen van) de handel met sanctielanden. In dergelijke gevallen kan sprake zijn van strafbaarheid van de organisatie en/of van de hoogste leiding. Goed om dan een advocaat in de arm te nemen die weet hoe dit te begeleiden is. Helaas menen veel organisaties dat ze zo’n situatie zelf wel kunnen oplossen, dat de huis-advocaat het er wel ‘bij kan doen’ of meent de accountant het ook wel zelf af te kunnen.
Accountant & advocaat
Voor accountants geldt NBA Controlestandaard 240: “Als de accountant een afwijking identificeert, dient hij te evalueren of deze een aanwijzing vormt voor fraude. Als een dergelijke aanwijzing bestaat, dient de accountant de gevolgen van de afwijking voor andere aspecten van de controle te evalueren, met name de betrouwbaarheid van de bevestigingen van het management, rekening houdend met het feit dat een geval van fraude waarschijnlijk geen geïsoleerde gebeurtenis is.”Velen menen dat het met die evaluatie van de accountant wel klaar is. Misschien nog een onderzoekje, maar dan is het mooi geweest. Maar let op: de controlerend accountant dient de evaluatie uit te voeren in het licht van diens controle van de jaarrekening. Dat heeft een ander kader dan een gespecialiseerd, forensisch (accountants)onderzoek. Bij gebrek aan een wettelijk verschoningsrecht van de accountant: zijn de goed gedocumenteerde werkzaamheden in het kader van de genoemde evaluatie niet koren op de molen van het openbaar ministerie?
Om te voorkomen dat de gecontroleerde organisatie zich in de eigen voet schiet, doet de leiding van organisaties er goed aan, in het geval dat de accountant zich tot hen wendt met het bericht dat sprake is van een mogelijke aanwijzing voor fraude, per omgaande een advocaat in de arm te nemen. Kies dan bij voorkeur een advocaat die van de hoed en de rand weet wat betreft economisch strafrecht. Natuurlijk zal er een evaluatie moeten plaatsvinden van hetgeen is geschied en de oorzaak daarvan, maar dan wel met de juiste juridische bijstand, om te voorkomen dat de organisatie in een dergelijke situatie meteen met nul-een achterstand begint als de FIOD binnenwandelt. Niemand hoeft immers mee te werken aan zijn of haar eigen veroordeling.
Kennissessie ondernemen en economische delicten
Zowel u als uw accountant zien graag dat risico’s als fraude, corruptie, cyber, milieudelicten en/of sancties maximaal worden beheerst. Anke Feenstra van Hertoghs Advocaten en Peter Schimmel van BDO Forensics & Technology slaan op 1 juli 2025 de handen ineen en delen graag inzichten vanuit verschillende invalshoeken die van waarde zijn voor iedere ondernemer. Meer informatie over de sessie en de mogelijkheid tot inschrijven vindt u door op onderstaande button te klikken.Lees meer