Artikel:

UBO-register trusts en soortgelijke juridische constructies

28 april 2020

Op 17 april 2020 is het conceptwetsvoorstel ‘Implementatiewet registratie uiteindelijk belanghebbenden van trusts en soortgelijke juridische constructies’ ter internetconsulatie aangeboden (hierna: conceptwetsvoorstel). Het conceptwetsvoorstel vloeit voort uit meerdere Europese richtlijnen en gaat over de invoering van een ‘tweede’ UBO-register. Het ‘eerste’ UBO-register ziet op uiteindelijk belanghebbenden van bepaalde vennootschappen en andere juridische entiteiten en dat wetsvoorstel ligt momenteel ter behandeling bij de Eerste Kamer.

Het doel van de UBO-registers is o.a. het witwassen van geld en terrorismefinanciering tegengaan. De gedachte van de (Europese) wetgever is dat door inzichtelijk te maken wie de uiteindelijk belanghebbende is, natuurlijke personen zich niet meer kunnen verschuilen achter juridische entiteiten en constructies.

Op wie of wat is het ‘tweede’ UBO-register van toepassing?

UBO staat voor ‘ultimate beneficial owner’, in het Nederlands ‘uiteindelijk belanghebbende’ genoemd. De UBO van een trust of soortgelijke constructie moet worden geregistreerd in het register waar het conceptwetsvoorstel over gaat.
Een trust is een juridische constructie waarbij goederen worden toevertrouwd aan een beheerder (trustee) die deze vermogensbestanddelen overeenkomstig een trustakte aanwendt voor één of meerdere begunstigden. Nederland kent zelf geen trustfiguren, maar als deze in het buitenland zijn opgericht erkent Nederland deze wel.
Iedere Europese lidstaat heeft een opgave moeten doen van ‘soortgelijke constructies’. Nederland heeft het “fonds voor gemene rekening” aangemerkt als een soortgelijke constructie. Bij fondsen voor gemene rekening brengen deelnemers vermogen samen, om dit vervolgens voor gezamenlijke rekening te beleggen of anderszins aan te wenden voor de deelnemers. De voorwaarden worden vastgelegd in een overeenkomst. Een fonds voor gemene rekening kent geen rechtspersoonlijkheid. Fiscaal wordt een onderscheid gemaakt tussen open en besloten fondsen voor gemene rekening.

Besloten fondsen voor gemene rekening zijn niet zelfstandig belastingplichtig en het vermogen in het fonds wordt bij de participanten als box-3-vermogen in aanmerking genomen. Open fondsen voor gemene rekening zijn wel zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Dit onderscheid is voor het conceptwetsvoorstel overigens niet relevant.

Wie zijn de UBO’s?

In het conceptwetsvoorstel wordt verwezen naar de UBO-definitie in de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wwft). De volgende personen worden aangemerkt als UBO’s van een trust of soortgelijke constructie:

de oprichter(s);
de beheerders;
de protectors;
de begunstigden;
elke andere persoon die door direct of indirecte eigendom of via andere middelen uiteindelijke zeggenschap over de trust uitoefent.

Als de begunstigden van een trust of soortgelijke constructie (nog) niet kunnen worden bepaald, dan wordt uitgegaan van de groep van personen in wier belang de trust of soortgelijke juridische constructie is opgericht.

Wat moet geregistreerd worden?

Over de UBO en de trust of soortgelijke constructie moeten allerlei gegevens worden opgenomen in het UBO-register. Een deel van de gegevens wordt openbaar, een ander deel wordt alleen toegankelijk voor bepaalde bevoegde instanties.

De gegevens die openbaar zijn:

Trust of soortgelijke constructie	Naam	Datum en plaats van totstandkoming
	Type	Doel waarvoor deze tot stand is gebracht.

UBO	Naam	Woonstaat
	Geboortemaand	Nationaliteit
	Geboortejaar	Aard en omvang van het door de UBO gehouden economische belang

De gegevens die afgeschermd worden maar wel toegankelijk zijn voor de bevoegde instanties

UBO	Geboortedag	Afschriften van documenten op grond waarvan de gegevens van de trust of soortgelijke constructie zijn geverifieerd
	Geboorteland	Afschriften van documenten op grond waarvan de gegevens van de UBO zijn geverifieerd
	Geboorteplaats	Burgerservicenummer
	Adres

Het register zal worden bijgehouden door de Kamer van Koophandel. Slechts in uitzonderlijke omstandigheden kan een UBO verzoeken om openbare gegevens te laten afschermen. Het moet dan gaan om een blootstelling aan onevenredige risico’s, zoals ontvoering, chantage of afpersing.

Wanneer en door wie moet in Nederland geregistreerd worden?

De trust of soortgelijke constructie moet op grond van het conceptwetsvoorstel in Nederland geregistreerd worden als de beheerder van een trust of soortgelijke constructie in Nederland woont of is gevestigd. Als de beheerder buiten Nederland woont of gevestigd is, dan moet registratie plaatsvinden als de beheerder namens de trust of soortgelijke constructie een zakelijke relatie aangaat of onroerend goed verwerft.

De beheerder dient binnen een week nadat de verplichting tot registratie ontstaat de gegevens te registeren. Na invoering van het conceptwetsvoorstel geldt een overgangstermijn van drie maanden voor reeds bestaande trusts of soortgelijke constructies.

Reactietermijn internetconsultatie

Belangstellenden kunnen tot en met 15 mei 2020 reageren op het conceptwetsvoorstel. De implementatietermijn voor dit register liep officieel tot 10 maart 2020. Op welke implementatiedatum het kabinet zich nu richt, is niet bekend. Wij zullen u in de toekomst blijven informeren over de voortgang van dit conceptwetsvoorstel.